Op 12 december 2019 vernietigde de Raad van State een artikel uit het Koninklijk Besluit over de elektronische procesvoering. Dat artikel bepaalt dat advocaten die hun stukken en conclusies elektronisch neerleggen bij rechtbanken dat enkel kunnen via een door de advocatenordes beheerde interface (DPA). Over het verplicht gebruik van die interface ontstond in juridische kringen ophef omdat het gebruik betalend was, ook al waren er een aantal technische en veiligheidsvoordelen aan verbonden.
Er moet nu binnen de maand een nieuw wetgevend kader worden gemaakt om tegemoet te komen aan de kritiek van de Raad van State. Het arrest voorziet wel in overgangsmaatregelen, waardoor het door de overheid beheerde E-deposit-systeem rechtstreeks opengesteld blijft voor advocaten.
“De verdere digitalisering van justitie is een absolute noodzaak. Omdat de overheid daar blijkbaar niet de nodige middelen voor kan vrijmaken, heeft de advocatuur zich geëngageerd om zelf mee in de digitalisering te investeren”, zo benadrukt de Orde van Vlaamse Balies. “Maar de Raad van State vindt de door de balies ontwikkelde interface geen systeem “van justitie”. Daarom kan het niet verplicht worden opgelegd."
Dat betekent dat het wettelijk kader moet worden aangepast om het te laten aansluiten bij wat altijd de bedoeling was. “Het door de advocatenordes ontwikkelde systeem is een interface tussen de software die advocatenkantoren gebruiken en de systemen van justitie. Het moet nu ook duidelijker worden dat het ook een systeem van justitie is”, zo beklemtoont de OVB.
Dat zou overigens aansluiten bij andere wetten. Daar heeft de wetgever erkend dat de advocatenordes een kwalitatieve inbreng moeten hebben bij de digitalisering van justitie (onder meer bij de afhandeling van faillissementen, Salduz-bijstand, …).
De Orde van Vlaamse Balies blijft vragende partij voor een efficiënt werkende digitalisering van justitie. Ze blijft bereid om daaraan mee te werken en om er ook in te investeren. Het arrest van de Raad van State maakt dat niet ongedaan, al moet er wel rekening worden gehouden met de juridische kritiek.
“De kritiek moet worden opgelost met een sluitende nieuwe tekst, maar mag niet verhinderen dat alle geleverde inspanningen om justitie te moderniseren nu ongedaan worden gemaakt. De burgers willen dat justitie de 21ste eeuw binnenstapt. Als de overheid daar zelf niet de nodige middelen voor kan vrijmaken, zal de advocatuur blijven investeren. Dat de moderniseringsinspanningen behouden blijven is immers ook in het belang van alle burgers en advocaten.”
