Gerechtsvertalers en -tolken veroordeeld tot bedelstaf
In het licht van de cijfers voor vertaalkosten, bekendgemaakt door minister van Justitie Koen Geens (die u hier kan vinden als PDF), wil de Beroepsvereniging Beëdigd Vertalers en Tolken (BBVT.be) graag wat meer duiding geven.
Economische realiteit
De Beroepsvereniging Beëdigd Vertalers en Tolken wijst erop dat de huidige tarieven voor beëdigd vertaal- en tolkwerk totaal niet aangepast zijn aan de economische realiteit. Zo wordt een beëdigd vertaler tot 3,5 maal minder betaald dan de vertaler die rechtstreeks foldertjes vertaalt voor Justitie en wordt een beëdigd tolk tot 19 maal minder betaald dan de tolk die de vergaderingen van de federale ambtenaren van de FOD Justitie tolkt.
Een broodnodige aanpassing van de tarieven naar het niveau van de privémarkt of naar dat van onze buurlanden dringt zich dan ook op. Want laat onze buurlanden nu net hét voorbeeld zijn voor de modernisering en professionalisering waar de minister zo vaak over praat. In Nederland werd onlangs vertaalwerk voor de overheid toegekend op basis van een openbare aanbesteding, met als criterium dat de inschrijver een minimumvergoeding van 0,10 euro per woord aan de vertaler moet garanderen. De focus verschuift dus geheel terecht van de laagst mogelijke prijs naar oog voor professionaliteit.
Deze hoogdringende aanpassing van de vergoeding moet er namelijk voor zorgen dat tolk- en vertaalwerk in strafprocedures van voldoende kwaliteit is om een eerlijk verloop van de procedure te waarborgen. In eigen land heeft de zaak Wesphael deze noodzaak al voldoende aangetoond.
"If you pay peanuts, you get monkeys"
De onaantrekkelijke verloning en de surrealistische werkomstandigheden bij Justitie zorgen voor een leegloop. Het niet vinden van een tolk of vertaler brengt gerechtelijke onderzoeken in het gedrang: zonder gerechtstolken kunnen anderstalige verdachten niet worden verhoord door de politie, kunnen terroristen en mensensmokkelaars niet worden afgeluisterd, kunnen anderstalige slachtoffers en getuigen zelfs geen melding maken van strafbare feiten. Dit is niet bepaald bevorderlijk voor het vertrouwen van de burgers in de werking van Justitie en politie.
Wanneer er geen tolk kan worden gevonden voor een rechtszitting, is dat niet enkel een schending van het recht op een eerlijk proces, maar blijkt hieruit ook het falen van het justitieapparaat. Bovendien verhoogt dit het gevoel van straffeloosheid en onveiligheid.
Uitgerekend in de hoofdstad van Europa, zetel van vele Europese en internationale instellingen, kunnen zelfs voor bepaalde EU-talen nauwelijks of geen vertalers en tolken worden gevonden die voor Justitie willen werken. Voor assisenprocessen in Brussel moeten medewerkers dagenlang rondbellen in hun zoektocht naar een tolk ... Frans-Nederlands!
Gerechtskosten en budget
Het probleem van de gerechtskosten zijn niet de gerechtskosten zelf maar de budgettering ervan. Het budget gerechtskosten bedraagt momenteel 72 miljoen euro terwijl de werkelijke uitgaven meer dan 10 jaar geleden al ruimschoots de 100 miljoen overschreden.
Het uitblijven van een structurele oplossing voor deze onderbudgettering zal de gerechtstolken en - vertalers van eind september 2016 tot minstens maart 2017 opnieuw zonder inkomen zetten en hen andermaal tot de bedelstaf of het faillissement veroordelen. De Justitiebegroting 2016 is geen erfenis uit het verleden, maar enkel de verantwoordelijkheid van de huidige minister.
Staatssecretaris bestrijding sociale fraude
Een dergelijk totaaldossier kan er enkel komen na ernstig sociaal overleg met de Beroepsvereniging. En laat dit nu het grootste pijnpunt zijn van dit kabinet en de FOD Justitie (Directoraat-Generaal Rechterlijke Organisatie). Gedurende twee jaar werd de Beroepsvereniging uitgenodigd voor wat wij het best kunnen omschrijven als “therapeutische slaapsessies”. Het is dan ook niet verwonderlijk dat geen enkele vooruitgang werd geboekt en dat de beëdigd vertalers en tolken nog steeds aan middeleeuwse tarieven en in middeleeuwse toestanden moeten werken.
Na een ontmoeting met het kabinet van de Staatssecretaris voor bestrijding van sociale fraude werd onze sociale dumping onderkend, maar tegelijkertijd beweren ze dit niet te kunnen verhelpen omdat beëdigd vertalers en tolken geen werknemers zijn. Ondanks het feit dat deze vertalers en tolken op straffe van boete van 50 tot 500 euro verplicht kunnen worden om voor Justitie te werken. Zonder sociaaloverlegorganen, zonder billijke tarieven, zonder werkomstandigheden die naam waardig, zonder recht op verwijlinteresten bij laattijdige betalingen.
Actie
Nog verder overheidsgeld besteden aan een dergelijk wanbeleid en gebrek aan professionaliteit is water naar de zee brengen. De minister moet dringend werk maken van een professioneel kabinet en een professionele FOD Justitie. Hij moet een duidelijk beleid vooropstellen waarbij hij met veel goesting voor de nodige verandering zorgt, zodat de mensen weer een minimum aan vertrouwen krijgen in Justitie.
Daarom roepen we de minister van Justitie Koen Geens op om, volgens eigen zeggen een man de dialoog, nogmaals in een echt, constructief, ernstig en professioneel overleg te treden met de Beroepsvereniging Beëdigd Vertalers en Tolken.
Indien hier evenwel geen gehoor aan gegeven wordt zal de Beroepsvereniging zich genoodzaakt zien de werking van Justitie in strafzaken lam te leggen.
Het begin van het gerechtelijk jaar is traditioneel de periode waarin magistraten hun ongenoegen uiten en, gehouden aan hun discretieplicht, zachtjes roepen dat het vijf voor twaalf is. De beroepsvereniging is hier niet aan gebonden. Wij zullen dan ook zeer duidelijk maken dat het al decennialang vijf ná twaalf is en dat een eerlijke rechtspraak in België de facto niet meer bestaat.
