De Orde van Vlaamse Balies, die alle Vlaamse advocaten groepeert, blikt vooruit naar de hervorming van de tweedelijnsbijstand die vanaf 1 september van kracht wordt. De voorwaarden om recht te hebben op een pro-Deoadvocaat worden verstrengd. De nomenclatuur die het aantal punten bepaalt en dus ook de vergoeding van de advocaten, is hervormd en aangepast aan de huidige reële tijdsbesteding. Maar jammer genoeg is een oude eis van de OVB voor een open financieringsenveloppe niet ingewilligd: “Zowel burger als advocaat worden verder geresponsabiliseerd,” zegt OVB-voorzitter Dominique Matthys. “Wij hebben actief meegewerkt aan die hervorming en nauw toegezien dat de toegang tot justitie gegarandeerd blijft voor elke burger. Tegelijk hopen wij dat in de toekomst een open enveloppe voor het budget mogelijk is om een kwaliteitsvolle en duurzame tweedelijnsbijstand te behouden.”
Strengere voorwaarden
Burgers komen voortaan pas in aanmerking als al hun inkomsten en vermogen in rekening zijn gebracht. Men gaat ook na of de aanvrager bv. niet met een luxeauto rijdt of over een onroerend goed beschikt.
Al de vermoedens worden nu weerlegbaar, behalve voor de minderjarigen. Die blijven ten allen tijde genieten van een kosteloze bijstand. Voor de anderen die zich kunnen beroepen op een vermoeden, bv. omdat ze in de gevangenis zitten of een leefloon hebben, zal worden nagegaan of ze de middelen hebben om een advocaat te betalen.
Advocaten zullen voortaan nog strenger gecontroleerd worden op het aantal punten dat ze voor het gedane werk krijgen. De nomenclatuur die hiervoor wordt toegepast, is nu geactualiseerd en afgestemd op de reële tijdsbesteding. Een advocaat kan voortaan ook betaald worden uit de geïnde sommen bij een procedure van tweedelijnsbijstand. Zo blijven de gemeenschapsgelden voorbehouden aan wie er echt nood aan heeft.
Nieuw Fonds nog niet in werking
Grote nieuwigheid is het Fonds voor Juridische Tweedelijnsbijstand. Dat zal onder meer gespijsd worden door een verplichte bijdrage bij de gewone strafrechtelijke boetes, maar ook bij gevangenisstraffen, alternatieve straffen of minnelijke schikkingen. Jammer genoeg kan dat fonds om technische redenen nog niet in werking treden.
De OVB houdt de toegang tot justitie goed in het oog, maar beseft dat de juridische bijstand bijkomende financiering nodig heeft.
Hoe meer zaken, hoe minder punten
Aangezien de minister geen open enveloppe kan toezeggen voor de vergoeding van de advocaten, veroorzaakt dit een schizofrene situatie: hoe meer zaken de advocaten pro Deo behandelen, hoe kleiner het bedrag per punt zal zijn. “In het gerechtelijk jaar 2014-2015 werkten advocaten pro Deo aan € 25,02/punt. Zo’n 4500 advocaten traden pro Deo op. Wij eisen € 75/uur, jaarlijks te indexeren. Bij een stijgend aantal zaken kan de overheid niet verwachten dat advocaten blijven werken aan een lage prijs en tegelijk de kwaliteit garanderen”, waarschuwt Dominique Matthys, voorzitter van de Orde van Vlaamse Balies.
