Op 7 september 2020 verbrak het Hof van Cassatie een arrest van het Hof van Beroep van Antwerpen 21 juni 2019. Dit arrest is zeer relevant voor de verzekeringspraktijk. Het gaat immers over de gevolgen van de schending van de mededelingsplicht van de verzekeringsnemer en meer bepaald de gevolgen van het opzettelijk verzwijgen of onjuist meedelen van informatie bij het aangaan van combinatiepolissen, i.e. verzekeringsovereenkomsten waarin verschillende verzekeringsprestaties zijn bedongen.
Artikel 58 W. Verz. verplicht de verzekernemer om bij het sluiten van de overeenkomst alle hem bekende omstandigheden nauwkeurig mee te delen die hij redelijkerwijs moet beschouwen als gegevens die van invloed kunnen zijn op de beoordeling van het risico foor de verzekeraar. Hij moet de verzekeraar echter geen omstandigheden meedelen die deze laatste reeds kende of redelijkerwijs had moeten kennen.
Een verzekeringsovereenkomst is nietig wanneer het verzwijgen of het opzettelijk onjuist meedelen van gegevens over het risico de verzekeraar misleid bij de beoordeling van dat risico (artikel 59, eerste lid W. Verz.).
De verzekeringsovereenkomst zal evenwel enkel nietig wanneer het opzettelijk verzwijgen of geven van foutieve informatie betrekking hebben tot informatie die van belang is voor de beoordeling van het verzekerde risico. Artikel 66, derde lid W. Verz., dat van toepassing is op combinatiepolissen, bepaalt immers dat de grond van nietigheid niet geldt voor de gehele verzekeringsovereenkomst.
Dit betekent dat, indien de verzekeringsovereenkomst zich tot verschillende risico’s strekt en het verzwijgen of opzettelijk meedelen van verkeerde informatie enkel invloed heeft op één of enkele van deze risico’s, de verzekeringsovereenkomst enkel nietig is met betrekking tot de risico’s waaromtrent de verzekeraar bewust werd misleid. Enkel wanneer de verzwijging of de onjuiste mededeling invloed hebben op alle verzekerde risico’s, kan de verzekeringsovereenkomst geheel nietig worden verklaard.
Het Hof van Cassatie brengt deze beginselen van de nietigheid van de combinatiepolis in herinnering in bovenvermeld arrest. In casu, sloot de verzekerde een woningverzekering af, met in begrip van het brandrisico en inboedelverzekering. Het ging dus om een combinatiepolis. Hij bracht de verzekeraar niet op de hoogte van het illegale en onregelmatige karakter van de houten chalet. Deze chalet was zonder enige stedenbouwkundige vergunning opgericht en niet voor regularisatie vatbaar.
Het Hof van Cassatie oordeelde dat “de appelrechters die de gehele verzekeringsovereenkomst nietig verklaren zonder na te gaan of de bedrieglijke verzwijging van informatie (in casu van het illegale en niet-regulariseerbare karakter van de houten chalet) van invloed is geweest op de beoordeling van alle verzekerde risico’s, verantwoorden hun beslissing niet naar recht.”
Rechtbanken moeten dus nagaan of de bedrieglijke verzwijging of de onjuiste mededeling van informatie de beoordeling van alle verzekerde risico’s beïnvloedt, alvorens de gehele verzekeringsovereenkomst nietig te verklaren. Bij gebrek aan enige motivering hieromtrent in hun beslissing, zal deze vatbaar zijn voor cassatie.
