Laatste update: 10 april 2020 [Zie ook ons nieuwsbericht “Possible insurance questions and disputes related to Coronavirus”]
1. Sinds het begin van de uitbraak van COVID-19 (“Coronavirus”) hebben Belgische, Europese en internationale toezichthouders diverse maatregelen genomen.
Dit e-zine biedt een overzicht en samenvatting van deze initiatieven.
2. Op 17 maart 2020 publiceerde de Europese Autoriteit voor Verzekeringen en Bedrijfspensioenen (“EIOPA”) een Mededeling betreffende maatregelen om de impact van COVID-19 (“”) op de verzekeringssector te beperken. [1] Deze Mededeling werd aangevuld door EIOPA’s:
- Aanbevelingen van 20 maart 2020 betreffende flexibiliteit van de toezichthouder betreffende deadlines voor toezichtrapportage en publieke informatie door verzekeraars (“Coronavirus Aanbevelingen”) [2];
- “Call to action” van 1 april 2020 voor verzekeraars en verzekeringstussenpersonen om de impact van het Coronavirus/COVID-19 op consumenten te verminderen [3];
- Mededeling van 2 april 2020 betreffende de distributie van dividenden en variabele beloning in de context van COVID-19 [4]; en
- Update van 2 april 2020 betreffende andere maatregelen in verband met de COVID-19 pandemie [5].
3. EIOPA erkent dat de pandemie ongezien is en dat het ernstige gevolgen heeft voor de wereldwijde economie en, in het bijzonder, financiële diensten. De toezichthouder waarschuwt dat “het waarschijnlijk is dat verzekeraars geconfronteerd worden met progressief verzwarende omstandigheden in de nabije toekomst, zowel op het vlak van het omgaan met uitdagende marktomstandigheden en het in stand houden van operationele activiteiten” en beschouwt de pandemie als een “belangrijke ontwikkeling” zoals bedoeld in artikel 54 van Richtlijn 2009/138/EG van het Europees Parlement en de Raad van 25 november 2009 betreffende de toegang tot en uitoefening van het verzekerings- en het herverzekeringsbedrijf (“Solvency II Richtlijn”).
4. Momenteel neemt EIOPA gepaste maatregelen nemen om een antwoord te bieden op de crisis en coördineert zij de acties van nationale bevoegde autoriteiten (“NCAs”) in dit verband. Op dit moment concentreert EIOPA zich op vier domeinen: continuïteit van de onderneming, eerlijke behandeling van consumenten, de solvabiliteits- en kapitaalspositie en de distributie van dividenden en variabele beloning.
Continuïteit van de onderneming
5. Het belang van noodmaatregelen dient benadrukt te worden. Een klaar-om-te-implementeren plan om de continuïteit van de onderneming te verzekeren dient ontwikkeld te worden door verzekeraars.
Voorbeelden van zulke noodmaatregelen zijn digitale communicatiemiddelen, toegang op afstand van cliëntendossiers en IT-systemen, het beheer van ziekteverzuim en de implementatie van bijkomende gezondheids- en veiligheidsmaatregelen.
Echter, verzekeraars dienen te allen tijde de toepasselijke prudentiële en gedragsregels na te leven. In het bijzonder kan het geïmproviseerd gebruik van nieuwe technologieën uitdagingen met zich meebrengen met betrekking tot de regels met betrekking tot uitbesteding en cybersecurity.
6. Verzekeraars dienen zich voor het overige te concentreren op het monitoren en analyseren van de impact van het Coronavirus en het opnemen van gepaste informatie in de publieke rapportering.
7. EIOPA roept NCAs op om flexibel te zijn met betrekking tot de termijnen voor toezichtrapportage en openbaarmaking van informatie met betrekking tot het einde van 2019. Meer bepaald bepalen de Coronavirus Aanbeveling dat NCAs uitstel dienen te verlenen inzake de jaarlijkse rapportering, kwartaalrapportering en het Solvency and Financial Condition Report (“SFCR”).
Daarnaast beperkt EIOPA verzoeken tot informatie en consultatie tot essentiële elementen om de impact van de pandemie en de economische gevolgen ervan te beoordelen en op te volgen. In de praktijk verlengt EIOPA de deadline voor de Holistic Impact Assessment voor de 2020 Solvency II Review van 31 maart 2020 naar 1 juni 2020. Een overzicht van de impact en de huidige status van andere raadplegingen, verzoeken aan de markt en gegevensverzoeken is beschikbaar op de website van EIOPA [5].
8. Op internationaal niveau paste de International Association of Insurance Supervisors (“IAIS”) haar werkprogramma aan om operationele ademruimte te bieden aan toezichthouders, verzekeraars en stakeholders. Alle aanpassingen, zoals de verlenging van publieke raadplegingen en gecoördineerde initiatieven, zijn beschikbaar op haar website [6].
9. In België nam de Nationale Bank van België (“NBB”) verschillende maatregelen met betrekking tot het Coronavirus, zoals de oprichting van de Economic Risk Management Group (“ERMG”) [7]. Voor de verzekeringssector zal de NBB haar toezichtactiviteiten en regelgevende initiatieven richten op kritische en essentiële taken die verband houden met de opvolging van de impact van het Coronavirus. In het bijzonder heeft de NBB de volgende maatregelen genomen:
- Opschorting van de NBB Insurance Stress Test 2020;
- Beperking van inspectieopdrachten. Deze zullen zich prioriteit richten op risico’s die verband houden met de opvolging van de impact van het Coronavirus en op het naleven van wettelijke of reglementaire verplichtingen;
- Uitstel van publicatie van Circulaires in verband met governance en cloud outsourcing;
- Uitstel van de toepassing van de Circulaire NBB_2020_3 betreffende de impact van uitgestelde belastingen onder Solvency II (maar de NBB laat de vrijwillige toepassing toe);
- wekelijkse inzameling van kwalitatieve en kwantitatieve gegevens betreffende de impact van het Coronavirus; [8]
- Inzameling van gegevens betreffende het eventuele voornemen om winsten uit te keren aan aandeelhouders of verzekeringnemers. [8]
Verder implementeert de NBB EIOPA’s Coronavirus Aanbevelingen met betrekking tot Solvency II rapportering (hierboven besproken) zal volgen en verdere details in de nabije toekomst zal communiceren en communiceerde zij de nieuwe deadlines in haar Mededeling van 31 maart 2020. [9]
10. Ook de Autoriteit voor Financiële Diensten en Markten (“FSMA”) publiceerde een nieuwsbrief met betrekking tot het Coronavirus bestemd voor verzekeringstussenpersonen.[10] De FSMA kondigt aan om geen initiatieven te nemen die de werking van verzekeringstussenpersonen kunnen verstoren, zoals grootschalige verzoeken om informatie.
Eerlijke behandeling van consumenten
11. EIOPA benadrukt het belang van het behoud van vertrouwen in de verzekeringssector door het eerlijk behandelen van consumenten.
12. Het verwacht dat verzekeraars en tussenpersonen handelen in het belang van consumenten en, indien verzekeringnemers niet kunnen voldoen aan hun contractuele verplichtingen door de praktische gevolgen van het Coronavirus, dat zij hiermee op een flexibele wijze omgaan (bv. bij laattijdige kennisgeving van een schadegeval, onmogelijkheid om een medisch onderzoek te ondergaan en het gebruik van de thuiswoning als werkplaats).
13. In het bijzonder verwacht EIOPA van verzekeraars en verzekeringstussenpersonen dat zij de volgende maatregelen nemen: [3]
- Het verstrekken van duidelijke en tijdige informatie over contractuele rechten en het verzekeren van een consequente toepassing van mogelijke uitsluitingen;
- Een eerlijke behandeling van consumenten, waaronder expliciete mededelingen;
- Het informeren over de genomen noodmaatregelen, waaronder informatie betreffende de impact die deze maatregelen hebben op de verzekeringsovereenkomst en de verleende diensten. Voorbeelden van mogelijke impacten zijn:
- De wijze waarop de verzekeraar/tussenpersoon de continuïteit van dienstverlening waarborgt (bv. verplaatsen van diensten naar onlinekanalen, beroep doen op derden voor de uitoefening van bepaalde taken, …);
- Geldigheid van de verzekeringsovereenkomst (bv. Tijdelijke automatische verlenging voor de duur van de noodsituatie);
- Wijzigingen in de procedures voor schadebeheer of in andere consumentendiensten; of
- Aanvullende organisatorische regelingen voor de behandeling van consumentenvragen in verband met het Coronavirus (bv. publicatie van FAQ's voor consumenten, contactgegevens, hulplijn enz.);
- Het toepassen van vereisten inzake producttoezicht en -governance (“POG”). Dit kan een herziening van producten inhouden waar noodzakelijk.
- Het handelen op een flexibele wijze om te vermijden dat consumenten dekking verliezen door procedures en deadlines.
14. Tenslotte benadrukt EIOPA dat deze maatregelen de solvabiliteits- en kapitaalpositie van de verzekeringsonderneming niet mogen ondermijnen. In het bijzonder waarschuwt het voor retroactieve dekking van risico’s die niet voorzien waren bij de sluiting van de verzekeringsovereenkomst om materiële solvabiliteitsrisico te vermijden.
15. In België heeft de verzekeringssector op eigen initiatief maatregelen genomen om getroffen verzekeringnemers te beschermen. Assuralia, de koepelorganisatie van (her)verzekeraars met activiteiten op de Belgische markt nam buitengewone maatregelen om kwetsbare consumenten en ondernemingen te beschermen. [11] De NBB, FSMA en de Belgische regering steunen dit initiatief.[12], [13] In het bijzonder kent de sector een uitstel van terugbetaling toe aan houders van hypothecaire kredieten en leningen aan bedrijven tot 30 september en een uitstel van premiebetaling tot deze datum voor verzekeringnemers van groepsverzekeringen, brandverzekeringen verbonden aan hypothecaire kredieten en andere bedrijfsverzekeringen.
Solvabiliteits- en kapitaalspositie
16. Nu de pandemie een schokgolf door de financiële markten stuurt kan het Coronavirus uitgroeien tot de lakmoesproef van de Solvency II Richtlijn als één van de voornaamste middelen om financiële stabiliteit te verzekeren.
17. In een poging de markten gerust te stellen herinnert EIOPA, gesteund door de IAIS, eraan dat de verzekeringssector goed gekapitaliseerd is en in staat is om Coronavirus-gerelateerde schokken te doorstaan, zelfs wanneer deze schokken ernstig zouden zijn.
18. Niettemin staat EIOPA, tezamen met de NCAs, klaar om toezichtsinstrumenten op een gecoördineerde manier toe te passen indien een verzekeraar niet de solvabiliteitskapitaalvereiste (“SCR”) of de minimumkapitaalvereiste (“MCR”) niet zou naleven.
19. EIOPA volgt de situatie van nabij op en bereidt het zich voor om gepaste actie te ondernemen. Het publiceert op wekelijkse basis uitzonderlijke berekeningen om de evolutie van de relevante risicovrije rentetermijnstructuur (“RFR”) en de symmetrische aanpassing van de aandelenkapitaaleis (“EDA”). [13] Verder kan EIOPA de coördinatie tussen NCAs verder versterken, nieuwe regelgeving toepassen, toezichtsinstrumenten aanwenden en/of wetgevende initiatieven voorstellen.
20. De NBB deelt EIOPA’s bezorgheden en verzamelt op wekelijkse basis informatie over de solvabiliteits- en kapitaalspositie van verzekeraars onderworpen aan haar toezicht.[8]
Dividenduitkering, variabele beloning en winstdeelname
21. EIOPA waarschuwt de verzekeringssector om een voorzichtig dividend- en beloningsbeleid te waarborgen.
22. In de Mededeling van 2 april 2020 dringt het aan op een tijdelijke opschorting van discretionaire uitkeringen van dividenden en inkopen van eigen aandelen die bedoeld zijn als beloning voor de aandeelhouders. [4]
23. Dit verbod op winstuitkeringen is toepasselijk op (her)verzekeringsgroepen op geconsolideerd niveau, alsook op significante dividenduitkeringen binnen de groep of voor soortgelijke transacties, wanneer deze een materiële invloed kunnen hebben op de solvabiliteits- of liquiditeitspositie van de groep of van één van de betrokken ondernemingen. De materialiteit van dit effect zal door de groepstoezichthouder en de betrokken toezichthouder gezamenlijk worden gemonitord.
24. Met betrekking tot het beleid inzake variabele beloning verwacht EIOPA dat (her)verzekeraars hun huidige beleidslijnen, praktijken en uitkeringen inzake variabele beloning herzien. In de praktijk dienen (her)verzekeraars op een conservatieve manier te handelen voor wat betreft de uitkering van distributie van bonussen of andere vormen van variabele beloning en dienen zij een uitstel ervan te overwegen.[14]
25. Echter, (her)verzekeraars die wettelijk verplicht zijn om dividenden of grote bedragen aan variabele beloning uit te keren, dienen de onderliggende redenen daarvoor aan hun nationale toezichthouder toe te lichten (“comply-or-explain”).
26. De NBB heeft deze aanbevelingen integraal geïmplementeerd door de Circulaire van 7 april 2020. Het dringt erop aan dat de (her)verzekeraars momenteel alle discretionaire dividenduitkeringen en inkopen van eigen aandelen opschorten tot (minstens) 1 oktober 2020 en op een prudente en conservatieve wijze omgaat met variabele beloningen en winstdeelnames. [15]
Referenties
[1] EIOPA, “Statement on actions to mitigate the impact of Coronavirus/COVID-19 on the EU insurance sector”, EIOPA-20-173, 17 maart 2019, beschikbaar hier.
[2] EIOPA, “Recommendations on supervisory flexibility regarding the deadline of supervisory reporting and public disclosure - Coronavirus/COVID-19”, EIOPA-BoS-20/236, 20 maart 2020, beschikbaar hier
[3] EIOPA, “Call to action for insurers and intermediaries to mitigate the impact of Coronavirus/COVID-19 on consumers”, EIOPA-BoS-20-261, 1 april 2020, beschikbaar hier.
[4] EIOPA, “Statement on dividends distribution and variable remuneration policies in the context of COVID-19”, 2 april 2020, beschikbaar hier.
[5] EIOPA, “Update on other measures impacted by COVID-19 pandemic”, EIOPA-20/258, 2 April 2020”, beschikbaar hier.
[6] IAIS, “IAIS Executive Committee takes steps to address impact of COVID-19 on the insurance sector”, 27 maart 2020, beschikbaar hier.
[7] NBB, “Nationale Bank bestrijdt economische gevolgen coronapandemie”, 19 maart 2020, beschikbaar hier.
[8] NBB, “Circulaire NBB_2020_008 betreffende de rapportering m.b.t. de gevolgen van de COVID-19 pandemie voor de verzekeringssector”, 31 maart 2020, beschikbaar hier.
[9] NBB, “Mededeling NBB_2020_010 betreffende het uitstel voor bepaalde kwalitatieve rapporteringen en bepaalde rapporteringen van de erkend commissarissen in het kader van de Covid-19-pandemie”, 31 maart 2020, beschikbaar hier.
[10] FSMA, “Nieuwsbrief: bijzondere instructies aan tussenpersonen en kredietgevers naar aanleiding van COVID-19”, 19 maart 2020, beschikbaar hier.
[11] Assuralia, “Verzekeringen voelen volop mee met heel het land: soepel omgaan met klanten in nood en blijvend bescherming bieden”, 26 maart 2020, beschikbaar hier.
[12] NBB, “Ook de verzekeringssector levert inspanningen in de strijd tegen de sociaal-economische impact van de coronacrisis”, 26 maart 2020, beschikbaar hier;
[13] FSMA, “COVID-19 – Maatregelen Verzekeringssector”, 26 maart 2020, beschikbaar hier.
[14] EIOPA, “EIOPA publishes extraordinary information for Solvency II Relevant Risk Free Interest Rate Term Structures and Symmetric Adjustment to Equity Risk with reference to 24 March 2020”, 27 maart 2020, beschikbaar hier.
[15] NBB, Circulaire NBB_2020_012 betreffende dividenduitkeringen, variabele beloning en winstdeelname in de context van de COVID-19 pandemie, 7 april 2020, beschikbaar hier.
